Abrazja zębów

Lek.wet. Karolina Potera-Kozar z lecznicy Vetka podzieliła się z nami przypadkami  abrazji u swoich pacjentów.

przenośny aparat RTG

sensor 4

---

Szkliwo to najtwardsza tkanka w organizmie, składająca się w 96–97% z substancji mineralnych, głównie hydroksyapatytu. Pełni kluczową rolę w ochronie zębiny i miazgi przed uszkodzeniami mechanicznymi, chemicznymi i termicznymi.

Szkliwo nie posiada zdolności do regeneracji w pełnym tego słowa znaczeniu, ponieważ nie zawiera komórek, które mogłyby naprawiać uszkodzenia. Jednak możliwa jest częściowa odbudowa minerałów na powierzchni szkliwa, określana mianem remineralizacji.

Czym jest abrazja zębów?
Abrazja to patologiczne ścieranie szkliwa, które w zaawansowanych przypadkach prowadzi do odsłonięcia zębiny i miazgi.

Problem ten występuje szczególnie u psów, które żują twarde przedmioty lub korzystają z niewłaściwych zabawek.

Utrata szkliwa to nie tylko kwestia estetyki – brak ochronnej warstwy naraża ząb na:

• nadwrażliwość
• infekcje miazgi
• ból i dyskomfort
• osłabienie struktury, zwiększając ryzyko złamań

Najczęstsze przyczyny abrazji to:

• gryzienie twardych przedmiotów, takich jak kości, patyki, kamienie czy plastikowe zabawki,
• obgryzanie metalowych elementów, np. krat czy misek,
• używanie niewłaściwych zabawek: szczególnie tych wykonanych z materiałów zbyt twardych lub szorstkich.

---

Przewlekłe, powolne ścieranie zęba indukuje proces produkcji zębiny naprawczej, która zabezpiecza leżącą poniżej miazgę ⁽¹⁾.

---

Proces remineralizacji
Choć szkliwo nie regeneruje się biologicznie, proces remineralizacji pozwala na częściową odbudowę jego struktury. Hydroksyapatyt (HA) odgrywa w tym procesie kluczową rolę:

• W szkliwie HA wnika w porowate struktury, zastępując rozpuszczone jony wapnia i fosforu, wzmacniając jego powierzchnię.
• W zębinie nanohydroksyapatyt działa jak rusztowanie dla procesu remineralizacji i lokalne źródło wapnia.

Szkliwo zostaje wzmocnione i częściowo odbudowane, tworząc  barierę chroniącą przed dalszym ścieraniem i infekcją, a także redukując nadwrażliwość zębów.

---

Jakich gryzaków i zabawek unikać?
Podczas rozmów z opiekunami zwierząt warto zwracać uwagę na:

• twarde gryzaki z plastiku, gumy
• piłki tenisowe (piasek dostający się między włókna na powierzchni piłki działa jak papier ścierny)
• kości naturalne i prasowane, rogi
• kamienie i patyki, które powodują mikrourazy na powierzchni zębów

Najlepszym wyborem są elastyczne gumowe gryzaki lub zabawki zaprojektowane z myślą o zdrowiu zębów psów.

---

Co robić gdy rozpoznamy abrazję u naszego pacjenta?
Szybkie reagowanie na pierwsze oznaki abrazji pozwoli zapobiec dalszym uszkodzeniom.

Uszkodzone zęby należy prześwietlić, aby ocenić czy nie doszło do zapalenia bądź martwicy miazgi.

Metoda leczenia zależy od zaawansowania procesu – kluczowe jest wyeliminowanie czynników ściernych, a postępowanie może obejmować:

• Polerowanie zębów – ma na celu wygładzenie powierzchni i zapobieganie dalszemu ścieraniu
• Odpowiednią higienę oraz stosowanie produktów wspierających remineralizację (żele, lakiery)
• Odbudowę koron np. materiałem kompozytowym
• Ekstrakcję zębów – w przypadku zaawansowanego uszkodzenia zęba, gdy ząb nie nadaje się do leczenia kanałowego, nie ma możliwości jego odbudowy

---

Źródła:

• lek.wet. Karolina Potera-Kozar
• ⁽¹⁾ WSAVA: Global dental committee
• Weterynaria po Dyplomie, 14/07/2017; Podstawy stomatologii weterynaryjnej. Cz. III. Szkliwo

• www.researchgate.net/figure/The-mechanism-of-action-of-HA-on-the-remineralisation-of-enamel-a-and-dentine